Geen tompoucen, wél oranjebitter

Foto:

Voor de derde keer in de historie heeft het Nederlands elftal zich geplaatst voor de finale van het WK. Twee keer eerder ging het fout. Iedere landgenoot heeft zo zijn eigen verhaal over 1974 en 1978. In aanloop naar de nieuwe eindstrijd tekenen wij ze op. Vandaag: de beleving in Nederland.

Zaterdagmiddag 7 juli 1974, 16.00 uur. In Nederland zijn de straten verlaten, want het hele land zit achter de buis, biddend voor de allereerste WK-titel voor Oranje. Het zal er niet van komen, ook vier jaar later in Argentinië niet. ,,Een enorme teleurstelling’’, herinnert Cor Ackermans (64) zich. ,,Maar toch was de waardering voor deze teams groot. Bij terugkomst in Nederland kregen ze dan ook beide keren een warm en enthousiast onthaal.’’
 
Bijzondere foto
 
Vorig jaar deed Ackermans een rondleiding in Paleis Soestdijk, de voormalige residentie van prinses Juliana en prins Bernhard. Wandelend door de gangen en vertrekken van het gedateerde paleis viel zijn oog op een bijzondere foto. Zwart-wit, met zo’n typische jaren zeventig sfeer. ,,Het was een foto van de ontvangst van de WK-ploeg op Soestdijk in 1978. Wel een mooi plaatje. Die spelers met ruige lange jaren, dat was toen in de mode, te gast op het statige paleis. Met een hartelijke en belangstellende Juliana. Zij was echt de koningin van het volk.’’

Ook herinnert Ackermans zich nog het feest vier jaar eerder, met de polonaise in de tuin van het Catshuis, de ambtswoning van toenmalig premier Joop den Uyl. ,,Legendarisch was dat! Den Uyl was toch die serieuze, ietwat norse politicus en die liep daar gewoon de polonaise met de voetballers. Ongekend! Daarna werd de ploeg gehuldigd op de Coolsingel in Rotterdam voor zeer veel fans. Dat Oranje had echt iets losgemaakt in Nederland. Je voelde een enorme trots, ondanks de nederlaag tegen de Duitsers.’’
 
Kleurentelevisies
 
Net als de meeste Nederlanders keek Ackermans Oranjes eerste WK-finale thuis, in Utrecht. ,,Op een zwart-wit televisie. Er waren wel kleurentelevisies, maar daar hadden wij het geld niet voor. Ach, je wist niet beter. Sommigen gingen in de kroeg kijken, maar grote schermen en tienduizenden supporters zoals nu op het Museumplein had je toen niet. Ik heb wel eens het idee dat het tegenwoordig meer om het feestje gaat dan om het voetbal zelf.’’
 
Daarmee illustreert hij meteen het grote verschil tussen toen en nu: de massale beleving in het land. Al weken voordat het WK in Zuid-Afrika begon, kon je geen winkel voorbij lopen zonder dat je oog viel op allerlei oranje prullaria en etenswaren. ,,Dat had je toen niet. Een enkele winkel had zijn etalage bescheiden opgetuigd met een rood-wit-blauw vlaggetje, maar verder geen uitbundige oranjegekte. Dus geen beessies, wuppies of gogo’s. Ook geen brulshirts. En zelfs geen oranje tompoucen. Wél dronken we voor de finale een glaasje oranjebitter, iets wat tijdens Koninginnedag traditie was.’’
 
Eén opvallende hype van dit WK is niet uniek: de aandacht voor de spelersvrouwen. ,,Truus van Hanegem en Danny Cruijff waren net zo beroemd als Yolanthe en Sylvie nu. Ook zij doken regelmatig op in de roddelbladen’’, zegt Ackermans. ,,Door de clubsuccessen van Ajax en Feyenoord begin jaren zeventig waren ook de voetballers echte BN’ers geworden en jongens als Ruud Krol, Wim Suurbier en Johnny Rep gedroegen zich als halve filmsterren. Alleen, er waren destijds niet zo veel media en van die Boulevard-achtige programma’s als nu het geval is. Dus werd je er niet mee overspoeld.’’

Sta vooraan bij huldiging Oranje